Kapur Sirih

Gebluste kalk

Kapur sirih is een wit kalkachtig poeder, dat vroeger werd gewonnen uit fijn gemalen schelpen van kokkels. Daarna werd het op hoge temperatuur met water gekookt en daarna gezeefd en gedroogd. Het eindresultaat werd dan nog eens fijn gemalen.

Tegenwoordig wordt kapur sirih in de chemische fabriek gemaakt. Het wordt calciumhydroxide genoemd, oftewel gebluste kalk met de chemische formule Ca(OH)2. Het is als voedingsmiddel toegelaten onder het nummer: E526. Kapur sirih brengt de zuurgraad omlaag.

Kapur sirih wordt opgelost toegepast in bepaalde gerechten, zoals klepon en andere gebakrecepten. Door het kapur sirihwater door het deeg te mengen, blijft het gebak langer zacht van binnen. Ook wordt het door het beslag van pisang goreng gemengd, waarna de banaan wordt gefrituurd. Door het gebruik van kapur sirihwater wordt het korstje van de pisang goreng lekker krokant. In een acar wordt ook kapur sirihwater gebruikt om de groenten lekker krokant te houden. De gesneden groenten, zoals bijvoorbeeld komkommer worden eerst in kapur sirih water gezet, daarna gewassen en vervolgens in azijn met kruiden gemarineerd.

Kapur sirih lost maar slecht op in water. Hoe kouder het water hoe beter het oplost. Laat het water staan totdat de kapur sirih naar de bodem is gezakt. Als je het doorroert en het poeder zweeft in het water, dan is de kapur sirih nog niet uitgewerkt. Laat het water daarna nog staan tot het poeder is neergeslagen. Gebruik alleen het heldere water in je gerechten.

Calciumhydroxide in de vorm van kalkwater wordt in drinkwaterzuivering toegepast om de pH van het afvalwater te regelen en om water te ontharden. Het wordt ook gebruikt in de tandheelkunde als desinfectiemiddel bij wortelkanaalbehandelingen en bij gaatjes. Ook in de fruitteelt gebruikt men calciumhydroxine als insectenverdelgingsmiddel. Maar het meest wordt het gebruikt in de bouw, als bestanddeel van mortel.

Calciumdihydroxide wordt gemaakt door water toe te voegen (blussen) aan calciumoxide (CaO) (ongebluste kalk). Wanneer veel water wordt toegevoegd, ontstaat er een melkachtige substantie (kalkmelk). Wanneer deze gefilterd wordt, blijft er een kleurloze, doorzichtige oplossing van calciumdihydroxide in water over. Dit wordt kalkwater genoemd. Door het verder te hydrateren ontstaat het bekende witte poeder, dat kapur sirih genoemd wordt.

Kapur sirih heeft op zich geen bepaalde smaak, maar als je te veel gebruikt kan er een bittere ondertoon ontstaan. Door het gebruik van kapur sirihwater krijgen de gerechten, zoals gebak en kue hun zachte karakter, fruit en groentes in acars behouden hun stevige bite en de korst van gefrituurde gerechten behouden hun krokante bite.

Kapur sirih is als wit poeder in kleine zakjes van het merk Rapindo in de oosterse toko te koop.

Als je kapur sirih gebruikt hebt, was dan je handen goed en zorg dat je niet in je ogen wrijft, want het irriteert je ogen behoorlijk.

Bij de Javaan is het kauwen van betel (het kauwen van de Arecanoot) ook bekend als genotsmiddel. Men noemt het: het kauwen van de "Sirih-Pinang". De noot wordt in kleine brokjes gehakt en ingepakt in een stuk betelblad van de betelpeperstruik en vermengd met wat ongebluste kalk, kruidnagel en pruimtabak. Het gecombineerd gebruik met kalk versterkt het effect van de betelnoot doordat de stof areciline omgezet wordt in de werkzame stof arecaidine. De kalk is, afhankelijk van wat de omgeving te bieden heeft, afkomstig van kalkrotsen, koraal, zeeschelpen of slakkenhuisjes. Er ontstaat bij menging een rode pasta die bij het kauwen het speeksel vuurrood kleurt. Bij chronisch gebruik verkleuren de tanden rood. Na het kauwen worden de dan smakeloos geworden resten uitgespuugd.

Om de bittere smaak te verfijnen wordt, afhankelijk van regio, budget of beschikbaarheid het "betelhapje" nog voorzien van soms wel tientallen andere ingrediënten (honing, vruchten, gemalen noten, pepermunt, salmiak, zoethout en extracten van planten). Vaak claimt de verkoper dat ook dit de werking zal versterken.
.
Effect: Gaat het hongergevoel tegen en heeft een licht euforische en opwekkende werking.