Marmite

In het Frans wordt met marmite een grote stenen pot of ketel bedoeld. Nog steeds staat die op een potje marmite afgebeeld. Ook het potje waarin marmite zit lijkt op zo'n Franse pot. Oorspronkelijk was het potje ook van steen, terwijl het tegenwoordig van glas of plastic is gemaakt.

Marmite is een ziltige, bittere donkere pasta met een unieke pittige smaak. Het extract is een mengsel van biergist, groenten, kruiden en specerijen. Het extract is als product vergelijkbaar met bouillonblokjes maar dan geleverd in een pastavorm. Marmite is 100% vegetarisch en bevat bijna 0 calorieën of vet. Marmite smaakt vooral geweldig op brood of toast maar is ook een smaakvol ingrediënt voor soepen, sauzen, dressings, pasta- en vleesgerechten.

Marmite is de merknaam van een in 1902 in Engeland ontwikkelde vegetarische kruidenpasta. In Engeland maar ook in andere Europese landen is deze pasta erg populair.

Het hoofdbestanddeel van Marmite is een gistextract dat bij veel levensmiddelentechnologische processen als bijproduct overblijft. Daarnaast bevat de pasta ook zout, plantenextracten en kruiden. Hoewel gistextract rijk is aan vitamine B, wordt dat ook nog extra aan de pasta toegevoegd. Sinds de ontdekking van de vitamine B (in 1912) geldt Marmite als een "gezond product". Om die reden, maar ook om ze iets van thuis te geven, kregen de Britse soldaten in de beide wereldoorlogen Marmite in hun voedselpakketten. Naar men hoopte zou dit de in de tropen gestationeerde soldaten beschermen tegen beriberi. Een andere werking die aan Marmite wordt toegeschreven is dat het zou beschermen tegen steekmuggen doordat het een voor mensen niet waarneembare maar voor muggen buitengewoon afstotelijke geur op de huid zou veroorzaken.

Marmite bevat (volgens de voedingswaardetabel op het etiket) vitamine B12. Gist kan echter geen B12 maken terwijl deze vitamine ook niet bij de ingrediënten vermeld wordt. Volgens de fabrikant wordt het tijdens de fabricage toegevoegd. In Australië verkoopt men ook de variant 'Vegemite', geproduceerd door Kraft, wat doet vermoeden dat Marmite - in ieder geval daar - wordt gefabriceerd met B12 van dierlijke oorsprong.

Als gevolg van restricties op producten die verrijkt zijn met extra vitamines, is in Denemarken Marmite vanaf mei 2011 alleen verkrijgbaar in winkels die daarvoor een vergunning hebben.

Hoofdbestanddeel van Marmite is gistextract. Het bevat kleine hoeveelheden natriumchloride (keukenzout), kruidenextracten, niacine, thiamine, riboflavine en foliumzuur. Door de toevoeging van deze vitamine B-producten is marmite rijk aan deze vitamines.

Omdat marmite gistextract als hoofdbestanddeel heeft, smaakt het voornamelijk naar gist, met een licht vleesaroma. Het bevat zout, waardoor het een hartige smaak heeft. De een vindt het lekker, terwijl de ander er niets van moet hebben. Een tussenweg schijnt er niet te zijn, zoals de Engelsen zeggen "You love or you hate it". Vooral in Engelstalige gebieden wordt marmite veel op brood of als smaakmaker in soepen, sauzen, of stoofgerechten gebruikt. Ook wordt het wel in water opgelost als bouillon gedronken.

De Duitse wetenschapper Liebig wist na de ontdekking van Pasteur van de afgedankte biergistcellen een uniek geconcentreerd levensmiddel te maken. Het stroopachtige extract leek sterk op dat van vleesextract, maar was in feite voor 100% vegetarisch.
Het duurde daarna nog enkele jaren om het recept van Liebig verder te perfectioneren tot die unieke samengestelde vegetarische kruidenpasta wat Marmite tot op heden is. De door de brouwers verbruikte biergistcellen werden vanaf die tijd samengeperst en zorgvuldig gedroogd voor verwerking in een nieuw bedrijfje : "The Marmite Food Company Limited". In een afgedankte mouterij werd dit kleine fabriekje geboren in 1902.

Marmite was het voornaamste product van de Marmite Food Extract Company die in 1902 werd opgericht in Burton-upon-Trent, in het Engelse Staffordshire. Het succes van het product was enorm, waardoor er in 1907 een tweede fabriek kon worden gebouwd in Londen. In 2000 werd Marmite ondergebracht bij Unilever.

Marmite wordt in de supermarkt verkocht.

Het eten van marmite zou de consument beschermen tegen muggensteken. Door het eten van marmite zou de huid een voor muggen onaangename geur uitzweten en zodoende marmite-gebruikers beschermen tegen muggen. Helaas is dit echter nooit door onderzoeken bewezen.