Rettich

Lobak

Raphanus Sativus

Kruisbloemenfamilie

De rettich, ook wel witte zomerrammenas genoemd, is een een-, of tweejarige plant die een hoogte kan bereiken van 30 tot 100 cm. De Japanse variant heet daikon, die qua smaak wat milder is dan de rettich. De daikon heeft erg lange wortels (wel 30 - 50 cm.). De rettich vormt ronde of langwerpige knollen met een lengte van 20 - 30 cm. De kleur van deze knollen is verschillend, van wit naar alle kleuren rood en zwart.

De bladeren zijn geveerd of getand. Hij bloeit in mei en juni met witte of violette bloempjes die door insecten worden bestoven. De vruchten bevatten 36 kleine zaden. Door de stof glucosinolaat heeft de rettich een scherpe smaak, iets scherper dan die van radijs.

Deze groente is dan ook familie van de radijs en wordt meestal rauw gegeten. Rettich heeft een groeiduur van 6 tot 7 weken en wordt vooral voor de voorjaars- en zomerteelt gebruikt.

Witte rammenas is vaak beter bekend onder de Duitse naam: Rettich. Rammenas is lang uit de mode geweest en 'herontdekt' door de Duitsers, met als gevolg dat de Nederlandse naam in onbruik geraakt is en de Duitse naam overgenomen is. De zomerrammenas (of rettich) heeft van oorsprong 'witte' wortels Er worden ook 'nieuwe' rode, roze en bruine rettichsoorten gekweekt, maar onder de schil is de rettich (nog) altijd wit.

Koop rettich die stevig aanvoelt en er glad uit ziet. Rettich kan enkele dagen tot een week bewaard worden in de groentelade van de koelkast (de bewaartijd is erg afhankelijk van de tijd die de rettich al 'onderweg' is, rettich heeft net als radijs de neiging om na de oogst vocht te verliezen en slap te worden). Er zijn door de jaren heen veel verschillende vormen en kleuren geselecteerd.

Witschillige rassen hebben een groeiduur van 6 tot 7 weken en worden vooral voor de voorjaars- en zomerteelt gebruikt.

Zwartschillige rassen, zijn rassen met een ronde wortel en met een langwerpige wortel. Deze rassen hebben 100 tot 120 dagen nodig voor de groei en worden geoogst vanaf eind augustus tot in oktober. Het gewicht is 400 tot 450 gr. Deze zwarte soort wordt rammenas genoemd en is vrij lang te bewaren. De zwarte rammenas wordt in Frankrijk gewaardeerd voor céleri rémoulade. Andere variëteiten hebben een ovale vorm.

- Raphanus sativus subsp niger var albus - witte schil
- Mainkrone - halflange rammenas
- Münchner bier - ronde rammenas
- bayrisches bier
- Delikatesse
- Ostergruss
- Blauwe schil: hilds blauer herbst und winter - halflange rammenas
- Bruinzwarte schil: noir gros long d’hiver de paris
- Zwarte schil - r sativus subsp niger var niger - ronde en halflange zwarte winter
- Gele schil - Een grote gele variëteit met een subtiele limoensmaak

De pittige peperachtige smaak komt van de mosterdolie in de wortel. Let er bij de aankoop van rettich op dat de wortels stevig zijn. Wanneer het loof nog aanwezig is, moet het een frisgroene kleur hebben. Rettich is zonder loof ruim een week in de koelkast houdbaar, met loof iets korter. Het beste verpak je de wortel in een plastic zakje met gaatjes.

Om de rettich zo goed mogelijk te bereiden is het belangrijk om rettich te wassen en te schillen voor gebruik. Snijd de wortel in plakjes of reepjes. Gebruik ze dan op brood, of in salades. Ook lekker met een dipsausje, of belegd met paté of roomkaas.

De smaak is meestal iets scherper dan die van radijsjes. Tijdens het schillen, raspen en klaarmaken gaan veel scherpe oliën verloren, waardoor de smaak wat milder wordt. Vind je hem nog te sterk, laat de plakjes dan even in wat gezouten water staan en spoel het voor verdere verwerking even af onder de kraan.

De herkomst van de rettich is niet duidelijk. Er wordt vermoed, dat de rettich een afstammeling is van de strandrettich, Raphanus maritimum. Omdat deze wilde soort in het oostelijke Middellandse zeegebied groeit, wordt aangenomen, dat door kruisingen de huidige rettich is ontstaan.

Het is een zeer oud gewas en werd al 4000 jaar voor Christus door de Oude Egyptenaren geteeld. De groente staat dan ook afgebeeld op veel Egyptische wandschilderingen en graven. In de Middeleeuwen werden in Duitsland al rettichsoorten geteeld. Door kruisingen werden nieuwe soorten ontwikkeld. Sinds de 20e eeuw worden er in China en Japan rettichsoorten verbouwd.

De wit- en roodschillige rassen worden voor de vroegste teelt in het voorjaar in de volle grond gezaaid en zijn wat later oogstbaar dan de radijs. Voor de zomerteelt wordt er gezaaid in april en mei. De zwartschillige rassen worden als nateelt gezaaid in juni en juli op een rijafstand van 25 cm; in de rij is na dunning de plantafstand 20 cm.

Rettich wil graag een vochtvasthoudende maar luchtige grond, zodat de wortel mooi recht naar beneden kan groeien. Houd daarom de grond tijdens de teelt voortdurend los. Zowel op klei als zand kun je de grond verbeteren door een flinke hoeveelheid oude stalmest of compost onder te spitten. Extra bemesting is niet nodig en dat is best lastig op het landje waar ook de koolsoorten staan.

Geef water tijdens droge perioden; warmte en droogte veroorzaken voosheid en taaiheid. Daar heb je met de winterrettich eigenlijk nooit last van, alleen daarom al zaaien we liever winterrettich dan zomerrettich, want de winterrettich is pittiger en knapperiger dan de zomerrettich.

Rettich is het hele jaar door verkrijgbaar maar vooral in de periode van april tot en met november. Ze zijn te koop bij de groenteboer en in de supermarkt.

Deze relatief onbekende radijsachtige heeft een aantal heilzame werkingen. Zo werkt rettich versterkend en zuiverend op je gal, lever en luchtwegen. Bovendien bevat rettich magnesium (sterkend en krampstillend) en kalium (goed voor de spieren). Koolhydraten zorgen op hun beurt voor langdurige energie, vitamine C voor de vorming van rode bloedcellen, calcium voor sterke botten en tanden en ijzer voor het transport van zuurstof naar de weefsels. Een veelzijdige groente, die beslist wat meer in onze voeding mag geïntegreerd worden.