Gandaria

Bouea macrophylla

Pruikenboomfamilie

De gandaria behoort tot het geslacht Anacardiaceae en is familie van de mango. De boom is bladhoudend en wordt zo'n 27 meter hoog. Zijn leerachtige, donkergroene, glanzende, bladeren zijn lancetvormig met een lengte van 31 centimeter en een breedte van 10 centimeter. De jonge bladeren kunnen gestoomd als groente of in een salade gegeten worden.

Hij bloeit met groengele bloemtrossen, die in de bladoksels staan. In Indonesië bloeit de gandaria van juni tot november en de vruchten zijn van maart tot juni te oogsten. Hij draagt kleine vruchten tot 10 centimeter lengte. De vruchten worden zowel rijp als onrijp gebruikt. De rijpe vruchten zijn geel tot oranje van kleur, afhankelijk van de soort. Het vruchtvlees is oranje tot rood, ook weer afhankelijk van de soort. Hij is sappig met een zoetzure smaak. Hij wordt zo uit de hand gegeten of er wordt jam of chutney van gemaakt. De onrijpe groene vruchten worden in curries, rujak of sambal gebruikt. In de vrucht bevindt zich een grote ovale pit tot 4,5 × 2 cm. groot.

De gandaria komt oorspronkelijk uit het westen van Maleisië en van Java en Sumatra. Tegenwoordig wordt hij overal in tropisch Azië aangeplant. Hij is een populaire boom voor in tuinen en parken, niet alleen voor de vruchten, maar ook als schaduwplant. De gandaria draagt vele namen zoals op Java en de Filippijnen „Gandaria“, in Maleisië „Kundangan“, „Rembunia“, „Setar“, op Sumatra „Ramania, de Engelsen noemen hem „Marian plum“.

- Hintalu
- Mayong chid
- Ramania pipit - de vruchten hebben zoet rood vruchtvlees
- ramania tembaga - vruchten met zoet rood vruchtvlees

Alles van deze boom is te gebruiken. De jonge bladeren worden rauw in salades gebruikt, of gestoomd als groentegerecht. De rijpe vruchten zijn zoetzuur van smaak en worden als handfruit gebruikt, of er wordt jam of compote van gemaakt. De onrijpe vruchten zijn zuur en daarvan wordt sambal of chutney gemaakt, of hij wordt verwerkt in de rujak of asinan. Ook de bitter smakende pit is eetbaar.

Gandaria komt oorspronkelijk van Java en Sumatra en uit het westen van Maleisië. De bomen hebben een tropisch klimaat nodig en groeien tot op een hoogte van 300 tot 850 meter boven de zeespiegel.

Gandaria is boom van de vochtige tropen en gedijt het best in lichte en vruchtbare grond. Hij groeit van nature in het laaglandbos onder de 300 m hoogte, maar is met succes gekweekt tot een hoogte van ongeveer 850 meter.

Gandaria wordt gewoonlijk gekweekt uit zaad maar kan ook gemakkelijk worden geënt. Jonge zaailingen moeten de eerste maanden tegen te sterk zonlicht worden beschermd. Om de groei in de eerste jaren te stimuleren wordt er extra mest toegediend.

Normaal gesproken is de eerste oogst van zaailingen 8-10 jaar na het planten of na 5-6 jaar na het enten. Een volwassen boom kan wel 200 kg fruit in een seizoen produceren. Dus het is een heel lonende vrucht.

Gandaria is in de oosterse supermarkt te koop.