Keluwak

Kloewak noot

Pangium edule

Achariaceae

De pangiboom groeit in de mangrovemoerassen van Maleisië, Indonesië en Papua Nieuw Guinea. Het duurt vele jaren voordat de boom noten voortbrengt en daarom worden de zaden dan ook meestal geoogst van wilde bomen, want het is niet economisch haalbaar om ze te kweken.

De keluwak is de gefermenteerde pit van de rugbybal-vormige vrucht van de pangiboom. Eigenlijk is alles aan deze boom dodelijk giftig, maar dankzij een ingewikkeld procedé van fermentatie weet men het blauwzuur in de zaden toch te elimineren. Keluwak ruikt een beetje naar bittere chocola, maar smaakt zuurder, zouter en vooral bitterder. Al met al een smaak waaraan je echt moet wennen, al zal dat vooral van de dosering afhangen.

De verse vruchten en zaden bevatten waterstofcyanide en zijn dodelijk giftig als ze geconsumeerd worden zonder voorafgaande voorbereiding. De zaden worden eerst gekookt en vervolgens worden ze, in bananenbladeren ingepakt, veertig dagen begraven in as en aarde. Tijdens deze bewerking verandert de kleur van roomwit in donkerbruin tot zwart. Het ziet eruit als een ingedroogd keuteltje.

De werkwijze berust op het feit dat de waterstofcyanide vrijkomt door het koken en de fermentatie. Cyanide is oplosbaar in water en is daardoor gemakkelijk uit te wassen. Gelukkig zijn alle keluwaknoten die verkocht worden zo behandeld en daardoor volkomen vrij van cyanide.

Gerechten met keluwak uit de Javaanse keuken zijn de rawon-gerechten. Een of meerdere keluwaks worden meegemalen in bumbu's voor currypasta's. Daarna gaat vlees of vis en vocht erbij om een tijdje te stoven tot “zwarte” curry of soep.

De pangiboom groeit in de mangrovemoerassen van Maleisië en Indonesië.

De pangiboom is een grote boom die groeit in de mangroves van Indonesië, Nieuw Guinea en Maleisië. Van deze boom bevat alles cyanide.

De gedroogde keluwaknoten zijn in de oosterse toko te koop.

Het hout, de bladeren, vruchten en zaden bevatten allemaal een glycoside verbinding en als ze worden gekneusd dan wordt dit omgezet in blauwzuur, ook wel bekend als cyanide. Dit is ook het geval bij bittere amandelpitten en sommige soorten cassave en bamboe.

In delen van Indonesië, wordt de dodelijkheid van de plant benut om te vissen en om garnalen te verdoven. Open gebroken keluwak boomschors wordt gewoon in het water gegooid, zodat ze gemakkelijk kunnen worden gevangen.