Margarine

Margarin

Margarine is een door de industrie gemaakte kunstboter. De naam is afgeleid van het Griekse woord margarites, dat parel betekent. In het begin had margarine een parelachtige glans. Margarine is zo ingeburgerd, dat men van boter spreekt als er margarine wordt bedoeld. Om duidelijk te zijn wordt bij boter vaak van roomboter of echte boter gesproken.

Margarine is een emulsie van geharde- en ongeharde vetten, vermengd met water en magere melk. Bovendien worden er kleur-, smaakstoffen, zoals citroenzuur, en vitamines, zoals A, D, E, B6 en B12, aan toegevoegd. Omdat margarine goedkoper en langer houdbaar is dan roomboter, wordt er meer margarine dan roomboter gebruikt. Vaak wordt ook beweerd dat margarine gezonder zou zijn dan roomboter, maar die discussie is nog zeker niet in het voordeel van margarine uitgevallen. Het vetgehalte in margarine is weliswaar lager dan in roomboter, maar het gebruik van geharde vetten of transvetten om de margarine smeerbaar te maken maakt margarine minder gezond dan men wellicht denkt. Transvetten worden niet door het lichaam afgebroken en dus worden ze opgeslagen en kunnen ze hart- en vaatziekten veroorzaken.

- Plantaardige margarine
- Halvarine
- Bakmargarine
- Dieethalvarine

Het hoofdbestanddeel van margarine zijn plantaardige vetten, circa 80%. Voor de fabricage van margarine kunnen verschillende soorten plantaardige vetten worden gebruikt, zoals zonnebloemolie, koolzaadolie, sojaolie, palmolie of kokosolie. Deze vetten zorgen er voor dat de margarine smeerbaar is. Margarine bestaat voor 15 tot 19% uit water. Chemische of natuurlijke smaakstoffen en het gebruik van zout geven de margarine zijn smaak en bepaalde melkproducten zorgen er voor dat de margarine zijn romige smaak krijgt. Om de olie en het water in de margarine te mengen worden er emulgatoren, zoals lecithine, aan toegevoegd. Ook in vet oplosbare vitaminen zoals vitamine A, D, E, K worden toegevoegd.

De fabricage van margarine gaat in grote lijnen als volgt:

Als eerste moeten de benodigde vetten en oliën worden samengesteld. Dit bepaalt de concistentie van de margarine. Daaraan wordt drinkwater, zout en citroen- of melkzuur toegevoegd. De verhouding vet - drinkwater is 4 : 1. Ook worden nu aromastoffen, emulgatoren en vitamines toegevoegd. Een emulgator zorgt er voor dat het vet en het water goed gemengd blijven. Dit mengsel wordt op een temperatuur van 85°C gepasteuriseerd. Daarna wordt het mengsel afgekoeld, waardoor het kristalliseert. Om alle ingrediënten goed met elkaar te vermengen, wordt de margarine nu snel afgekoeld, geroerd en gekneed. Daardoor ontstaat de smeerbare margarine die verpakt wordt om te worden verkocht.

Wil je zelf eens je eigen margarine maken, dan is hier een simpel recept. Denk er aan dat er geen conserveringsmiddelen gebruikt worden. Jouw margarine is niet zo lang houdbaar.

Ingrediënten:

- 200 gr. kokosolie
- 50 gr. plantaardige olie
- 20 gr. dunne yoghurt
- 45 gr. ijskoud water
- zout
- 1 eierdooier
- IJsklontjes

Bereiding:

Kokosolie is vast bij een temperatuur tot 35 graden. Daarom moet je het verwarmen om het te laten smelten. Schenk nu de olie er bij en zet de schaal in koud water en mix tot het op kamertemperatuur is. Zet nu de schaal in de ijsklontjes en voeg al mixend ijswater, yoghurt, eierdooier en het zout toe. Mix nu zo lang door totdat het een romige massa wordt. Klaar is je margarine.

De smaak van margarine is erg afhankelijk van de soort, het merk en de kwaliteit.

In 1869 werd in opdracht van Napoleon III een broodsmeersel ontwikkeld om de soldaten mee te geven op hun veldtochten. Het was een vervanging van boter, die zeer snel ranzig werd. In 1871 werd door Anton Jurgens in Oss de eerste margarinefabriek ter wereld geopend. Uit deze fabriek is het latere Unilever ontstaan.

De eerste margarine was wit van kleur. Omdat het de kleur van echte boter moest krijgen, ontwikkelde Lodewijk van der Grinten het boterkleursel. In 1902 ontdekte Wilhelm Normann de methode om vloeibare oliën om te zetten in vaste vetten. Daardoor was het niet meer nodig om dierlijke vetten te gebruiken. Zo werd het gebruik van verzadigd vet terug gedrongen en werden steeds meer onverzadigde vetten gebruikt, wat beter is voor de gezondheid. Ook werd daardoor de margarine beter smeerbaar.

Margarine is in allerlei verpakkingen en in allerlei verschillende kwaliteiten in de supermarkt te koop. Het wordt in kuipjes en pakjes verkocht, zowel als smeersel voor op brood, als ook als bak- en braadboter.