Pangasiusfilet

Pangasius fillet

Pangasius bocourti

Pangasius is een straalvinnige vis uit de familie van de meerval. De vis wordt tot 130 centimeter lang en heeft donkergrijze tot zwarte vinnen. Jonge exemplaren hebben een iriserende regenboogglans, vandaar dat de Amerikanen deze vis regenbooghaai (iridescent shark) noemen. Pangasius komt voor in zoet en brak water. Het verspreidingsgebied beperkt zich tot de tropische gebieden in Azië, zoals de grote rivieren in India en Myanmar en de Mekong delta in Vietnam. Daarnaast is de vis uitgezet in andere riviersystemen in tropisch Azië, veelal voor de visvangst van de lokale bevolking.

Jonge exemplaren hebben een zwarte streep langs de zijlijn en een tweede zwarte streep onder de laterale lijn, ze hebben een glanzende, iriserende kleur die deze vissen hun naam geeft. Echter, grote volwassenen zijn uniform grijs en missen de strepen. Volwassen vissen kunnen tot 130 cm. lang worden, met een gewicht tot maximaal 44,0 kg.

De vis wordt tegenwoordig gekweekt, vooral in de Vietnamese Mekongdelta. In Vietnam is de pangasius een succesverhaal. Maar liefst 90% van deze vis wordt gekweekt in de Mekong rivierdelta. In 2008 eindigde meer dan de helft van de 600.000 ton “geoogste” pangasius in West-Europa. Panga begint steeds meer op te duiken in het vriesvak van de supermarkt of vishandel, maar dat is niet de voornaamste reden van dit succes. Pangasius wordt massaal verkocht als kabeljauw. In de vishandel wordt vaak het lekkerbekje van pangasiusfilet gebakken.

De smaak wordt vergeleken met kabeljauw of tong en de vis is vrijwel graat loos. In de handel is de vis als Panga (Nederland) of Pangasius (België) te koop, meestal als (diepgevroren) filet. Een andere vis die als panga verkocht wordt is Pangasius hypophthalmus, een andere reuzenmeerval. Deze vissoorten vormen een alternatief voor bedreigde vissoorten als zeetong en hebben een zachte smaak.

Volgens de recentste Viswijzer is het eten van Pangasius een 'Eerste keus' mits voorzien van het GlobalCap keurmerk. Dat keurmerk is niet voor de consument, maar voor de visimporteurs. Visproductie die nog niet voorzien is van dat keurmerk, is voorlopig tweede keus maar wordt niet afgeraden.

- Pangasianodon hypophthalmus
- Pangasius bocourti

Het vlees van de pangasius is wit en zacht van smaak. Het bevat weinig cholesterol en is vrijwel vrij van graten. De prijs van deze vissoort is relatief laag. Dit komt omdat de vis makkelijk te kweken is in grote vijvers en drijvende kooien.

De kweek is te vergelijken met de bio-industrie in onze streken. De vis kan door zijn unieke zwemblaas zuurstof uit de lucht halen en daardoor is hij niet afhankelijk van zuurstofrijk, schoon water. Zij leven dan ook in grote getale in de kweekvijvers, dicht opeen gepakt. De norm is zowat 150 stuks in een drijvende kooi van een kubieke meter, en een stuk of tachtig per vierkante meter in een kunstmatige vijver.

Om ziektes te voorkomen worden door malafide kwekers hormonen en allerlei geneesmiddelen gebruikt. Bovendien is de Mekongrivier één van de meest vervuilde rivieren ter wereld. Het is dus van groot belang, dat de vishandel alleen pangasius met het juiste keurmerk verkoopt, zodat wij alleen zuivere en betrouwbare vis kopen.

De pangasius leeft in de tropische rivieren van Zuidoost Azië.

De pangasius is een trekkende vis die stroomopwaarts zwemt om te paaien tijdens het regenseizoen. In de bovenloop van de rivieren legt de vis de eitjes en zwemt dan na het regenseizoen de rivier af. De data van de migraties variëren afhankelijk van het riviersysteem. In het stroomgebied van de Mekong, migreren ze stroomopwaarts van mei-juli en terug stroomafwaarts in september tot en met december. Ten zuiden van de Khone Falls, is de migratie stroomopwaarts in oktober tot februari met een piek in november tot december.

De jonge vissen verblijven eerst in de zoetwatergebieden, om dan later naar de brakwatergebieden af te zakken. Hun voedsel bestaat hoofdzakelijk uit weekdieren, insecten, kleinere vissen en planten. De vissen zijn geslachtsrijp als ze een lengte van ongeveer 60 centimeter hebben bereikt. Hun levensverwachting bedraagt ongeveer 10 jaar.

Tegenwoordig wordt de pangasius steeds meer in visvijvers gekweekt. De vis wordt hier gevoerd met afvalproducten uit de landbouw en visserij. Zij krijgen vis- en rijstmeel als voer. Om de algengroei te bevorderen worden mest- en stikstof in het water gebracht. Ook industrieel voer zorgt er voor dat de vissen snel groeien. Na acht maanden hebben de vissen een gewicht van 1 kilo bereikt en worden dan gevangen en geslacht.

Door z’n unieke zwemblaas kan de soort direct zuurstof halen uit de lucht. Dit betekent, dat kwekers niet wakker hoeven te liggen over het zuurstofgehalte in het water. Omdat de Pangasius zijn zuurstof direct uit de lucht kan halen en daardoor de waterkwaliteit niet belangrijk is, heeft de Pangasius weinig leefruimte nodig, het gevolg is dat in een drijvende kooi van één kubieke meter 150 stuks gekweekt worden. Doordat de Pangasius in zo'n kleine ruimte wordt gekweekt, wil men het risico van ziektes zoveel mogelijk beperken, het gevolg is dat de Pangasius vol met antibiotica zit.

De pangasiusfilets worden in de supermarkt en bij de visboer verkocht.

De Mekong is één van de zwaarst vervuilde rivieren ter wereld. De hoeveelheid arseen in de rivier ligt tot acht keer hoger, dan wat de Wereldgezondheidsorganisatie als veilig acht. In het grondwater is de concentratie zelfs twintig keer hoger dan wat verantwoord wordt geacht. Het gif komt onder meer van een quasi ongecontroleerd gebruik van pesticiden. De impact is nog niet duidelijk: de effecten van chronische arseenvergiftiging zijn vaak pas na tien jaar te zien. Daarnaast munt de Mekong uit door de prominente aanwezigheid van kankerverwekkende PCB’s, DDT’s, CHL’s, HCH’s en HCB’s.