Dadel

Kurma

Phoenix dactylifera

Dadels zijn de vruchten van de dadelpalm. Ze zijn ovaal van vorm, met een lengte van ongeveer 5 cm. en met een roodbruine of bruinzwarte schil. Ze zijn erg zoet van smaak. Omdat zich in de dadel een harde pit bevindt, wordt de dadel een steenvrucht genoemd.

De dadelpalm is een tweehuizige boom, wat betekent, dat er palmen zijn met vrouwelijke bloemen en die met mannelijke bloemen. Alleen de vrouwelijke bloemen brengen dadels voort. Dadelpalmen zijn de oudste gecultiveerde palmen ter wereld. De vruchten werden 3000 jaar voor onze jaartelling al in Mesopotamië en langs de Nijl in Egypte aangeplant. De dadels worden in november en december geoogst. Dadels kunnen vers of gedroogd worden gegeten. De meeste dadels worden verbouwd in het Midden Oosten en Noord-Afrika. Tegenwoordig komen ze ook uit Californië en Australië. Een volgroeide dadelpalm kan 80 tot 100 kilo aan vruchten opleveren.

Er zijn meer dan 400 soorten dadels. De bekendste soorten zijn Deglet Noor dadels, Halawi dadels en Medjool-dadels. De laatste wordt de lekkerste soort gevonden. De vruchten zijn groot en boterzacht. In de winkels zijn meestal de gedroogde dadels te koop. Soms worden ze in trossen aangeboden. Soms worden de verse dadels ingevroren en zo te koop aangeboden. De verse dadel is minder zoet dan de gedroogde.

Dadels kunnen als fruit gegeten worden, maar ze zijn ook erg smakelijk in gerechten, zoals cakes en desserts. Ze zijn goed te combineren met noten, zoals amandelen en met roomkaas. Ook in hartige gerechten kunnen dadels worden gebruikt. Denk daarbij aan tagines, kerrieschotels, in combinatie met vis vlees en gevogelte. Dadels bevatten vitamine A en B, maar ook ijzer, magnesium en fosfor. Verse dadels bevatten meer vitamine C en minder suiker. Ze bevatten veel fructose en dextrose, die op hun beurt weer zorgen, dat je weer energie krijgt.

Omdat dadels erg kleverig zijn, kunnen ze voor gebruik beter even gewassen worden. Dan weet je zeker, dat ze schoon zijn. Als je dadels weekt, zijn ze beter in zoete gerechten te verwerken. Gebruik in zoete gerechten minder suiker als je ook dadels gebruikt. Dadels zijn een natuurlijke bron van suiker.

- Deglet noor dadels
- Medjool-dadels
- Halawi dadels

De dadels zijn zoet van smaak en kunnen prima de plaats innemen van snoep. Klein gesneden of geprakt passen ze uitstekend in muesli, een fruitsalade of als vulling van een cake. Mix dadels eens samen met granen, kokos en chocolade. Een heerlijk broodbeleg.

Dadels zijn erg gezond, want naast kalium en magnesium bevatten ze ook veel vezels. Die zorgen voor een gezonde darmflora. Een paar dadels per dag zorgt voor een gezonde stoelgang. Ze zijn voedzaam en leveren snel weer energie. Kalium heeft een positieve uitwerking op de bloeddruk en magnesium heeft een rustgevende uitwerking.

Dadels werden al gekweekt in ieder geval 6000 jaar voor Christus in het gebied om Jericho, een gebied wat nu nog steeds de grote Medjool dadels levert. Vandaar uit is de dadelpalmen teelt over het Midden-Oosten verspreid en later over het Verre Oosten. In de Middeleeuwen werden dadels ook gebruikt als geschenken tussen sultans en kaliefen van het Verre-Oosten. Elke streek heeft zijn eigen dadel met zijn eigen, typische smaak en suikergehalte.

De belangrijkste producent van dadels is met 1,1 miljoen ton (16,2% van de wereldproductie) Egypte. Andere belangrijke producenten zijn Iran (13,0%), Saoedi-Arabië (12,3%), Verenigde Arabische Emiraten (11,2%), Pakistan (9,6%) en Algerije (6,6%).

Dadelpalmen groeien alleen daar waar het erg warm is en er ook water is, zoals in een oase. Arabieren zeggen; de dadelpalm groeit met het hoofd in het vuur en de voeten in het water. De grond hoeft niet vruchtbaar te zijn. Een dadelpalm groeit altijd door en kan vrij hoog worden, tot 25 meter. Een palm geeft 40 kg. dadels per jaar, 50 kilo voor de grote rassen, zoals Deglet noor. Een volledig uitgegroeide palm geeft tot 100 kilo per oogst. Deze zijn verdeeld in 6 tot 8 bundels. Het duurt ongeveer 200 dagen van bevruchting tot oogst.

Er zijn mannelijke en vrouwelijke dadelbomen. In de natuur zijn er van ieder ongeveer evenveel. Maar commercieel gezien zijn alleen de vrouwelijke bomen interessant, want deze geven de dadels. Bij dadelpalm plantages wordt daarom maar 1 mannelijke boom gebruikt voor ongeveer 50 vrouwelijke en bij de bevruchting wordt dan gebruik gemaakt van een sterke ventilator. Bevruchting met de hand wordt ook gedaan, vooral in landen met goedkope arbeidskrachten zoals India.

Er zijn 17 soorten bekend van de Phoenix. De dadelpalm is een vederpalm. In veel landen wordt deze nog gekweekt. In de volle grond kan hij wel 20 meter hoog worden. Maar zover zal het in de huiskamer wel niet komen. Hij moet zoveel mogelijk zon hebben, maar hij houdt ook heel erg veel van een vochtige grond. Hoewel hij in warme streken leeft, heeft hij heel veel water nodig. Er zijn wortels van wel 50 meter bekend, die zoeken naar water. Het kweken is niet altijd eenvoudig, maar wel de moeite waard. Het is een schitterende plant. Het beste is om pitten uit verse vruchten te nemen. Was de pitten erg goed met lauw water af en laat ze drogen. Het zaaien kan in gewone aarde of in turf. Ook is het een manier om de pitten op vochtige watten te leggen op een warme plaats. Zorg dat ze niet uitdrogen. Een hoge pot is aan te bevelen. De wortels willen graag veel ruimte. Ongeveer 3 cm. diep zaaien en een plastic zakje erover met gaatjes erin. De aarde vochtig houden, maar niet te nat. Het duurt erg lang voordat er iets uit de aarde opkomt. Dan het plastic eraf halen. Na enkele weken wordt de stengel groen en wordt het een kleine palm. Mag in de winter koeler staan en iets minder water geven.

Dadels zijn gedroogd te koop in menig supermarkt. Tegenwoordig zijn er, zeker in de grote steden, overal kleine Turkse, Marokkaanse of andere Mediterrane winkels waar je prima dadels kunt kopen.

De vrucht is rijk aan voedingsvezels, die absorptie van het LDL-cholesterol voorkomt. Ook is het een goed bulkvormend laxeermiddel.

Dadels zijn een goede bron van vitamine A, die bekend staat als anti-oxidant, en is essentieel voor je gezichtsvermogen. Vitamine A zorgt ook voor het behoud van gezonde slijmvliezen en de huid. Consumptie van vruchten die rijk zijn aan vitamine A, zou ook helpen beschermen tegen long- en mondholtekanker.

Deze fruitsoort is zeer rijk aan flavonoïden, zoals bètacaroteen, luteïne en zeaxanthine. Deze anti-oxidanten hebben de mogelijkheid je cellen en andere structuren in het lichaam van zuurstofvrije radicalen te beschermen. Dadels zijn tot slot een uitstekende bron van ijzer.